Auteur: Mirjam Reijnders
Soja en soja-producten zoals tofu, tempé en vleesvervangers zoals vegaburgers zijn een belangrijk onderdeel van een plantaardig dieet volgens het Voedingscentrum, vanwege de hoeveelheid eiwitten, onverzadigde vetten en mineralen. Maar wanneer het woord soja valt komen er vaak veel mythes boven tafel. De meest prominente mythe is dat soja eten niet duurzaam is, omdat het leidt tot de kap van de Amazone en het dus milieuvriendelijker is om vlees te eten. Maar hoe zit het nou écht met de duurzaamheid van de soja die men eet? En hoe verhoudt vlees zich hiertoe?
Laten we beginnen met de feiten over soja:
Wereldwijd wordt de meeste soja geteeld in Zuid-Amerika in het Amazonegebied, waar het doorgaans genetisch gemanipuleerd wordt om weerstand te kunnen bieden tegen pesticiden.1,2 Volgens het Wereld Natuurfonds en het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA) wordt ruim 75% van de wereldwijd geproduceerde soja gebruikt als veevoer.3
Dat betekent dat slechts 25% van alle geteelde soja wordt gebruikt als voedsel voor mensen. Dit is voornamelijk verantwoord geteelde of biologische soja afkomstig uit Europa, dat voldoet aan de duurzaamheidscriteria van het Wereld Natuurfonds en de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS).4
En hoe zit het dan met vlees, soja en duurzaamheid?
Het verbouwen van sojaveevoer en het aanleggen van graasland voor vee zijn samen verantwoordelijk voor 91% van de ontbossing van het Amazonegebied.5-11 Door nieuwe wetten en regelgeving die het terugdringen van de graaslanden en sojaproductie bevordert wordt er inmiddels 70% minder Amazonegebied gekapt dan tijdens de piek in 2002-2004.12 Maar die overige 30% dan? Die houdt in dat er nog steeds elke seconde er 1 tot 2 hectare van het Amazonegebied wordt gekapt voor de productie van vlees!13-18
Wat betekent dit in de praktijk voor mensen die plantaardig of vlees eten?
Volgens het Voedingscentrum eten Nederlanders gemiddeld 2 gram soja per dag. Wanneer je plantaardig eet is dit doorgaans meer, al zijn er geen officiële cijfers om dit te bevestigen. Als we ervan uitgaan dat je een plantaardige vegaburger per dag eet waar 50% soja in zit verwerkt, dan krijg je 50 gram soja per dag binnen. Op jaarbasis is dat ruim 18 kilo soja, die voornamelijk duurzaam is geteeld zoals we net hebben kunnen lezen.
En vleeseters dan? Volgens het Wereld Natuurfonds eten mensen die vlees, zuivel en eieren eten indirect 61 kilo soja per jaar, vanwege de soja die wordt gebruikt als veevoer.19 Vleeseters eten dus eigenlijk DRIE KEER ZOVEEL soja als mensen die plantaardig eten! En die soja is ook nog eens grotendeels afkomstig uit die hierboven genoemde 75% genetisch gemanipuleerde niet-duurzame soja uit Zuid Amerika.
Al met al is het eten van soja en soja-producten dus veel minder belastend voor het milieu dan vlees eten, vanwege de grote hoeveelheden niet-duurzame soja die wordt geproduceerd voor veevoer en de grote delen van het Amazonegebied die daarvoor worden gekapt. Dus vind je duurzaamheid belangrijk en draag je graag je steentje bij aan het behoud van het Amazonegebied? Eet dan geen vlees, maar schep in plaats daarvan een portie tofu, tempé of een lekkere vega-burger op. Eet smakelijk!
Bronnen:
1. James, Clive. 2014. Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2014. ISAAA Brief No. 49. ISAAA: Ithaca, NY. 72.
2. “Biotech Crop Annual Update: Soybean.” (n.d.): n. pag. International Service for the Acquisition Of Agri-biotech Applications (ISAAA).
3. Keenan, R. J., Reams, G. A., Achard, F., de Freitas, J. V., Grainger, A., & Lindquist, E. (2015). Dynamics of global forest area: Results from the FAO Global Forest Resources Assessment 2015. Forest Ecology and Management, 352, 9-20.
4. Het Voedingscentrum (2019). Soja en Sojaolie.
5. Nepstad, D. C., Stickler, C. M., & Almeida, O. T. (2006). Globalization of the Amazon soy and beef industries: opportunities for conservation. Conservation biology, 20(6), 1595-1603.
6. Margulis, Sergio. “Causes of Deforestation of the Brazilian Amazon”. World Bank Working Paper No. 22. 2003.
7. Tabuchi, Hiroko, Rigny, Claire & White, Jeremy. “Amazon Deforestation, Once Tames, Comes Roaring Back”. New York Times. February 2017.
9. Oppenlander, Richard A. Food Choice and Sustainability: Why Buying Local, Eating Less Meat, and Taking Baby Steps Won’t Work. Minneapolis, MN: Hillcrest Publishing Group, 2013.
10. Butler, Rhett. “Cattle Ranching’s Impact on the Rainforest”. Mongabay.com. July 2012.
11. Veiga, J.B., et al. “Cattle Ranching in the Amazon Rainforest”. UN: Food and Agriculture Oragnization.
12. “Soy Agriculture in the Amazon Basin”. Yale School of Forestry and Environmental Sudies: Global Forest Atlas.
13. Nepstad, D., McGrath, D., Stickler, C., Alencar, A., Azevedo, A., Swette, B., … & Armijo, E. (2014). Slowing Amazon deforestation through public policy and interventions in beef and soy supply chains. science, 344(6188), 1118-1123.
14. “Measuring the Daily Destruction of the World’s Rainforests”. Scientific American, 2017.
15. Butler, Rhett. “10 Rainforest Facts for 2017”. Mongabay.com. January, 2017.
16. “Avoiding Unsustainable Rainforest Wood”. Rainforest Relief.
17. Reid, Walter V. & Miller, Kenton R. “Keeping Options Alive: The Scientific Basis for Conserving Biodiveristy”. World Resources Institute. October 1989.
18. “Tropical Deforestation”. National Aeronautics and Space Administration: Facts.
19. Wereld Natuurfonds (2019). Hoeveel soja eet jij? Online artikel.
