Een agrarische ondernemer stuurde mij een blog toe van de blogger ‘Boerin in Frankrijk’. Dit specifieke blog doet namelijk de ronde onder de boeren.
Zie hier mijn reactie op diverse uitspraken en claims van de boerin.
- Het leven van een koe in de veesector is mooi en dankbaar? Een goed verzorgde koe kan 15 jaar tot 25 jaar oud worden. Wij sturen deze lieve, hardwerkende dames echter meestal op vijfjarige leeftijd naar het slachthuis, omdat wij vinden dat ze dan niet meer genoeg melk geven. Hoe is dat mooi en dankbaar?
- Vlees en zuivel zijn geen nuttige eiwitten. Plantaardige eiwitten zijn veel duurzamer en gezonder. Vlees en zuivel dienen in feite geen nut, we kunnen makkelijk zonder.
- We hoeven gras niet om te zetten in zuivel. We kunnen grasland beter verwilderen, beplanten en bebossen voor het klimaat en de biodiversiteit.
- Dierlijke eiwitten zijn géén upcycling: het voer wordt met name omgezet in broeikasgas en poep en plas. Dat zijn zeer milieubelastende afvalstoffen. Plantaardig restmateriaal kunnen we dan ook beter inzetten als humane voeding, compost of materiaal.
- De mens had zich ook (cultureel) kunnen aanpassen om hondenmelk te drinken. Doen we ook niet.
- De koeien hoeven zich nu geen zorgen te maken om roofdieren, maar wel om ons. Wij mensen fokken de koeien, maken ze zwanger, nemen hun kalfjes weg, pakken hun melk af en als ze uitgemolken zijn maken we ze dood in slachthuizen. Omdat wij koeien aan koeien voerden kregen ze de gekkekoeienziekte. En tegenwoordig gebeurt het steeds vaker dat koeien tijdens extreme zomerhitte in snikhete weiden staan zonder schaduw. Wakker Dier onderneemt nu juridische stappen tegen de NVWA, omdat deze niet ingreep. Zeker geen mooi en zorgeloos en mooi leven dus.
Misselijkmakend dat de boerin doet alsof het zielig is voor de koeien dat de koeien als milieubelasting worden gezien. Wat zielig is voor de koeien is dat ze worden uitgebuit en afgeslacht. Daar is de boerin zelf hoofdverantwoordelijke voor.
Het lijkt mij aannemelijk dat de meeste vegans duurzamer leven dan vleeseters. Ik heb zelf sinds 2013 niet meer gevlogen. Ik ken overigens een rentenierende veehouder die de hele wereld rondvliegt voor luxe vakanties. En nu?
De (Nederlandstalige) boerin zelf woont trouwens in Frankrijk. Dus wie is zij om reizende wereldburgers te veroordelen?
Zowel FAO’s rapport Tackling Climate Change Through Livestock (2013) als voorgaande rapport Livestock’s Long Shadow (2006) beperkten zich tot ontbossing in Zuid-Amerika.
Over de lagere toekenning van ontbossing aan de veehouderij schrijft de FAO dat het in 2013 lager uitviel vanwege het tijdframe en het in die tijd terugdringen van ontbossing in de Amazone, gegevensbronnen (in die van 2013 FAO’s eigen bronnen in 2006 een externe peer reviewed studie), het beperken tot soja (en niet bijvoorbeeld maïs en andere veevoergewassen) en tot slot variërende IPCC-rekenmodellen.
Inmiddels is Bolsonaro aan de macht in Brazilië, waardoor ontbossing van de Amazone en de Cerrado weer sterk zijn toegenomen. In 2020 importeerde Nederland 40% meer soja vanuit Brazilië dan het jaar ervoor.
Als de boerin werkelijk belangrijke nuances wil benoemen, kunnen we het er ook over hebben dat in beide rapporten de ademhaling (CO2) van de dieren niet wordt meegeteld. En dat het CO2-compenserend potentieel van de landbouwgrond die bezet is voor vee niet wordt meegeteld. Zie deze video waarin ik dit nader uitleg.
Zoals gezegd wordt de CO2 die het vee uitademt al niet meegeteld vanwege de ‘natuurlijk cyclus’, daar mag de boerin dus erg dankbaar voor zijn.
Deze politieke keuze is echter onbegrijpelijk, want de koeien worden door ons mensen kunstmatig (door koeien te fokken) toegevoegd aan onze biosfeer. Het is dus helemaal geen natuurlijk ontstane of wenselijke situatie dat de (bijna miljard) koeien gewassen eten en omzetten in broeikasgassen.
We kunnen overigens ook rederen dat de verbranding van fossiele brandstoffen onderdeel is van een natuurlijk cyclus: over duizenden tot miljoenen jaren wordt het CO2 wel weer opgenomen door de biosfeer. We hebben echter niets aan dit soort redeneringen. De huidige concentratie broeikasgas is gevaarlijk hoog. Elke onnodige toevoeging van broeikasgassen moeten we voorkomen (als we het voortbestaan van de mensheid en al het leven op Aarde willen veiligstellen).
Grasland kunnen we beter ongemoeid laten of optimaliseren met (albedo-effect-stimulerende en zoveel mogelijk bosbrand-resistente) gewassen en bomen om zoveel mogelijk CO2 vast te leggen. Als we mondiaal geen vee meer fokken kunnen we een grondgebied ter grootte van Afrika hiervoor inzetten.
De FAO schrijft op blz 15:
“De veesector stoot over de hele keten het volgende uit:
• 2 Gt CO2-eq of CO2 per jaar, of 5 procent van de menselijke CO2 uitstoot (IPCC, 2007)
• 3.1 Gt CO2-eq of CH4 per jaar, of 44 procent van de menselijke CH4 (methaan) uitstoot (IPCC, 2007)
• 2 Gt CO2-eq of N2O per jaar, of 53 procent van de menselijke N2O (lachgas) uitstoot (IPCC, 2007)”
en
“Runderen leveren de grootste bijdrage aan de uitstoot van de sector met ongeveer 4,6 Gt CO2 -eq, 65 procent van de emissies van de veesector.”
Let wel: bij die 2 Gt CO2-eg per jaar is de ademhaling van vee níet meegeteld.
Dat natuurlijke processen methaan uitstoten, maakt het extra belangrijk om menselijke processen die methaan uitstoten zoveel mogelijk te elimineren. Dat kan bijvoorbeeld door de overstap te maken naar plantaardige voeding en in te zetten op kweektechnologie (waarmee je alles kunt kweken zonder dieren te fokken zoals vlees, vis en zelfs menselijke borstmelk). Zoals hierboven vermeld komt immers 44 procent van de menselijke methaan-uitstoot uit de veesector.
Dat is verontrustend. Des te meer reden om onze broeikasgasuitstoot zoveel mogelijk te verminderen, zowel door te stoppen met fossiele brandstoffen als stoppen met vee fokken.
Dat wilde herkauwers 12-13.000 jaar geleden evenveel methaan uitstootten als onze kunstmatige veestapel nu, is geen reden om vee te fokken. We hebben nu immers een gevaarlijke hoeveelheid broeikasgas in de atmosfeer en we moeten alles doen om onder de 2 graden opwarming te blijven. Liever 1,5 graden zelfs, aangezien het verschil tussen 1,5 en 2 graden al miljoenen mensenlevens zal kosten vanwege enorm toenemende hitte, droogte en andere extreme weersomstandigheden.
Het is ook niet alsof er opeens een miljard bisons rondlopen als wij stoppen met vee fokken. Hoe de wilde dierenpopulatie zich ontwikkelt hangt af van menselijke interventies, de klimaatopwarming en ecologische omstandigheden.
Er is gezien de huidige context van een gevaarlijk hoog broeikasgasniveau geen enkele rechtvaardiging om de methaanemissies van door ons gefokte herkauwers weg te strepen van methaanemissies van wilde herkauwers 12-13.000 jaar geleden.
Integendeel: toen de populatie van wilde herkauwers drastisch afnam, nam ook het methaangehalte in de atmosfeer af. Dit ging gepaard met een klimaatafkoeling, mede door dit gedaalde methaangehalte.
Dit zou voor ons dus eerder een les moeten zijn dat het klimaat kan afkoelen als wij stoppen met herkauwers fokken. Hierdoor wordt de kans groter dat we de opwarming kunnen beperken tot 1,5 graad.
Dat methaan geen invloed zou hebben op de verdere temperatuurstijging is een regelrechte leugen.
In de grafiek hieronder (uit het rapport Grazed and Confused van Oxford University) zie je het opwarmende effecten van CO2 (boven) en methaan (onder). Methaan heeft een direct opwarmend effect, CO2 een wat zwakker, maar lange termijn opwarmend effect. (Lachgas heeft overigens zowel een zeer sterk opwarmend effect als een langdurig effect.)
Wanneer we vee blijven fokken, is het niet alsof de methaan over twaalf jaar weg is. We blijven dan via herkauwers methaan de atmosfeer in pompen. Hiermee duwen we de klimaatverandering heel erg snel richting het gevaarlijke kantelpunt van 2 graden opwarming. Stoppen met methaan uitstoten is dus een zeer essentieel onderdeel van klimaatmitigatie.
Op deze manier goochelen met termijnen is gevaarlijk. Juist de komende jaren (twee decennia) zijn allesbepalend voor welke kant het opgaat met ons klimaat. Gezien het snel opwarmende effect van methaan, is het van groot belang om (ook) te stoppen met methaan uitstoot.
Ik heb overigens werkelijk nog nooit iemand horen zeggen dat de kolencentrales open kunnen blijven als we allemaal vegan worden. Het vergelijk dat de veesector nog meer dan of ongeveer evenveel uitstoot als het verkeer, is alleen maar om duidelijk te maken dat vee een aanzienlijke bron is van broeikasgassen.
Los van het klimaat, zorgt vee voor verzuring, eutrofiëring en excessief gebruik van landoppervlak en zoet water. Dit zijn extra redenen om te stoppen met vee fokken.
Het staat absoluut buiten kijf dat we moeten stoppen met fossiele brandstoffen. Daar is iedereen -van links tot rechts van vleeseter tot veganist- het volgens mij mee eens.
Naast het stoppen met fossiel brandstofgebruik, is het van groot belang om de dieren uit onze voedselketens te halen. Zij zijn immers in feite biomassaverbranders welke de broeikasgassen CO2, methaan en lachgas toevoegen aan onze atmosfeer.
Zonder vee komt er immens veel grond vrij dat we kunnen gebruiken om CO2 aan de atmosfeer te onttrekken. En dat is erg hard nodig.
Het zou fantastisch zijn als de boeren ervoor lobbyen dat ze in plaats van voor dierlijke ‘voedsel’productie, subsidie krijgen voor koolstofopslag. Zodat de boeren voortaan betaald worden voor de optimale aanplant van gewassen en bomen en niet het fokken en uitbuiten van dieren. We hebben geen seconde te verliezen, dus laten we samen werken aan de oplossingen!
